Ουκρανία: Πότε η Ρωσία θα επέμβει στρατιωτικά
Καθώς οι μάχες στα ανατολικά της Ουκρανίας συνεχίζονται και η ανησυχία του Κρεμλίνου για τις εξελίξεις και το ανθρώπινο δράμα που συντελείται εκεί εντείνεται, τίθεται πιο επιτακτικά το ερώτημα αν και πότε η Ρωσία θα επέμβει στρατιωτικά.
Βέβαια τυχόν ρωσική στρατιωτική επέμβαση στην Ουκρανία δεν είναι αυτοσκοπός. Για τους Ρώσους η Ουκρανία δεν είναι απλώς χώρα μέσω της οποίας διοχετεύει φυσικό αέριο στην Ευρώπη. Είναι παραδοσιακός χώρος μεγάλων εκστρατειών εναντίο της χώρας τους (Ναπολέοντα, Χίτλερ) και άρα ο ρόλος της ως ανάχωμα στην αντιμετώπιση τέτοιων απειλών είναι απαραίτητος.
Μια συμφωνία που θα διασφάλιζε τουλάχιστο καθεστώτος ουδετερότητας στην Ουκρανία, θα καθησύχαζε τους ρωσικούς φόβους και θα απομάκρυνε το ενδεχόμενο ανάληψης στρατιωτικής δράσης από μέρους τους. Ωστόσο, τα γεγονότα από την ανατροπή του «φιλορώσου» προέδρου Βίκτορα Γιανουκόβιτς - την οποία οι Ρώσοι αποδίδουν στις ΗΠΑ και στους φιλοδυτικούς που επιδιώκουν να εντάξουν την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ και στη δυτική σφαίρα επιρροής - ωθούν τα πράγματα προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Με τις κυρώσεις των οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκουν να πείσουν τη Ρωσία να πάψει να υποστηρίζει τους φιλορώσους αυτονομιστές στα ανατολικά της Ουκρανίας και να δεχτεί βασικά τη νέα τάξη πραγμάτων που έχει δημιουργηθεί με την ανατροπή Γιανουκόβιτς. Την ίδια ώρα οι επιχειρήσεις των κυβερνητικών στρατευμάτων κατά των αυτονομιστών, αποσκοπούν στη βίαιη εξουδετέρωση αυτού του διαπραγματευτικού «εργαλείου» που έχει στα χέρια της Μόσχας απέναντι στις φιλοδυτικές αρχές του Κιέβου στη συζήτηση για το μελλοντικό καθεστώς της χώρας.
Από ρωσικής πλευράς, η προσάρτηση της Κριμαίας ήταν η πρώτη δραστική απάντηση της στη σε βάρος της διαμορφωθείσα κατάσταση. Η αυξανόμενη πολιτική και στρατιωτική στήριξη που παρέχει στους φιλορώσους αυτονομιστές αποτελεί πράγματι σημαντικό χαρτί στα χέρια της Μόσχας για διασφάλιση των συμφερόντων ασφάλειας της στην Ουκρανία, όπως είναι και ο έλεγχος της ροής φυσικού αερίου για τις ανάγκες της χώρας.
Επίσης τα ρωσικά αντίμετρα κατά των δυτικών και η συγκέντρωση στρατευμάτων στα ουκρανικά σύνορα, μετά τις πρόσφατες διαδοχικές επιτυχίες των κυβερνητικών δυνάμεων, είναι ενδεικτικά των προθέσεων του Κρεμλίνου να κρατηθεί εκεί, υπερασπίζοντας ζωτικά εθνικά του συμφέροντα. Εκτιμάται ότι υπάρχουν περίπου 20.000 στρατιώτες στα ρωσοουκρανικά σύνορα που μεταφέρθηκαν από άλλες περιοχές στο εσωτερικό της Ρωσίας - έτοιμα να αναλάβουν δράση. Υπάρχουν επιπλέον 40.000 που βρίσκονται σε βάσεις και στρατόπεδα κοντά στην Ουκρανία, καθώς και άλλες 20.000 στην Κριμαία.
Η Μόσχα ασφαλώς θα προτιμούσε να επιτύχει τους σκοπούς της μέσω της δράσης των φιλορώσων, ενισχύοντας τους με στρατιωτικό υλικό και άλλα μέσα. Θα προτιμούσε ακόμη να επιτύχει αυτό χρησιμοποιώντας ως μοχλό πίεσης την τεράστια εξάρτηση της Ουκρανίας από η Ρωσίας στο θέμα της ενέργειας. Όμως υπό κάποιες συνθήκες μια άμεση αλλά περιορισμένη ρωσική στρατιωτική επέμβαση στα ανατολικά της Ουκρανίας πιθανόν να είναι αναπόφευκτη, όπως για παράδειγμα:
Εάν οι αυτονομιστές συνεχίσουν να χάνουν έδαφος στις κρίσιμες περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ και τα κυβερνητικά στρατεύματα κοντεύουν να εξουδετερώσουν την αντίσταση τους, δημιουργώντας στη Ρωσία το αίσθημα ότι χάνει τον έλεγχο στην περιοχή.
Εάν οι συγκρούσεις - που ενόσω προωθούνται σε πυκνοκατοικημένες περιοχές αυξάνουν σημαντικά τις απώλειες ζωών και περιουσιών – παρατείνουν ή χειροτερεύουν το ανθρώπινο δράμα που συντελείται εκεί.
Εάν οι ΗΠΑ και οι Νατοϊκοί κύκλοι προβούν σε τέτοιες κινήσεις, που ενδεχόμενα να εκληφθούν από το Κρεμλίνο ως κινητοποίηση για επέμβαση τους στην Ουκρανία.
Εάν νέα μέτρα από τις ΗΠΑ και την ΕΕ κατά της Ρωσίας και αντιστρόφως χειροτερεύσουν τις σχέσεις των δύο πλευρών οδηγώντας τη Μόσχα στο συμπέρασμα ότι δεν έχει τίποτε περισσότερο πια να χάσει από μια στρατιωτική δράση.
Όλα αυτά και οι απόψεις της κοινής γνώμης στο εσωτερικό της Ρωσίας, καθώς και οι καιρικές συνθήκες, ιδίως η "εποχή των τελμάτων» («rasputitsa»), θα καθορίσουν το εάν, πότε και σε ποιο βαθμό οι Ρώσοι θα επέμβουν στρατιωτικά. Σε οποιαδήποτε περίπτωση η Μόσχα θα επικαλεσθεί νομικούς ή ηθικούς λόγους για να δικαιολογήσει την επέμβαση της. Όμως προς το παρόν παρακολουθεί στενά την κατάσταση, συμμετέχει στις εξελίξεις και διασκεδάζει και αξιολογεί τις αντιδράσεις.
Του Άριστου Αριστοτέλους
Τέως Βουλευτής,
Ειδικός σε Θέματα 'Αμυνας και Στρατηγικής
Δεν υπάρχουν σχόλια